گرچه دوران سالمندی به سنین بالای ۶۰ سال اطلاق میگردد ولی تغییرات سالمندی از سالها قبل آغاز میشود. بیماریها و تغییرات بیولوژیک که غالباً همراه با سالمندی یا از ویژگیهای آن است، نیاز بالغین به مواد غذایی را تحت تأثیر قرار میدهد. بهعنوان مثال پوکی استخوان، فشارخون، چربی و قند خون بالا از جمله مشکلاتی هستند که با تغذیه صحیح قابلکنترل و پیشگیری هستند.
ما در مجموعهی مارگارین با مروری بر منابع روز دنیا در رابطه با اهمیت تغذیه در سالمندان و با توجه به نبود اطلاعات کافی در این زمینه، اقدام به ارائه اطلاعاتی در این خصوص نمودهایم. حتماً در تمام خانوادهها پدر یا مادرهای مسن هستند که در کنار بیماریهای سالمندی به دلیل عدم آگاهی، اغلب دچار سوءتغذیه هستند. باید در نظر داشت که سوءتغذیه الزاماً با کاهش وزن شدید خود را نشان نمیدهد بلکه، عدم دریافت کافی برخی ریزمغذیها یا درشت مغذیها با توجه به نیاز بدن موجب اختلال در عملکرد ارگانها، ایجاد و بدترشدن بیماریهای مرتبط با سن میشود.
مصرف کافی غذاهای دریایی و روغن سویا در این سنین با داشتن مقدار کافی اسیدهای چرب امگا ۳ از بروز آلزایمر و سایر مشکلات شناختی پیشگیری میکند. گنجاندن مقدار کافی میوه و سبزی بهصورت خام یا پخته میتواند از بروز مشکلات گوارشی شایع در این سنین همچون یبوست بکاهد. نوشیدن هشت لیوان آب در روز به عملکرد بهتر کلیهها کمک کرده و در تنظیم فشارخون مؤثر است. کاهش مصرف سوسیس، کالباس و همبرگر، جدا کردن پوست مرغ و محدود کردن دریافت تخممرغ در تنظیم چربی خون مؤثر است. کاهش دریافت نمک، شکر، غذاهای پرچرب و گوشت قرمز، میتواند از بالا رفتن فشارخون و بیماریهای قلبی-عروقی پیشگیری کند. بهطورکلی باید در نظر داشت که با بالا رفتن سن، نیاز بدن به کالری کم میشود، بنابراین با حذف غذاهای پرچرب و شیرین و جایگزین کردن آنها با غذاهای کمحجم میتوان به حفظ سلامتی در سالمندی کمک کرد.
کمبود ویتامین B۱ در سالمندان مبتلا به اختلالات قلبی که مصرف مزمن دیورتیکها(ادرادآورها) را دارند بیشتر دیده میشود دریافت کافی این ویتامین از منابعی همچون مغز آفتابگردان و بلغور از کمبود آن پیشگیری میکند. ویتامین B۱۲ در خونسازی و سلامت سیستم عصبی نقش اساسی دارد و متأسفانه کمبود آن در سالمندی شایع است. خوردن ماهی، تخممرغ و لبنیات میتواند در تأمین این ویتامین مؤثر باشد.
ویتامین C نقش مهمی در جذب آهن، بهبود زخمها، کمک به ترمیم عضلات و جلوگیری از آسیب بافتها دارد و با افزایش سن و زندگی در هوای آلوده شهرها کمبود آن بیشتر دیده میشود. انواع میوهها و سبزیها مانند گوجه، پرتقال، کیوی، کلم و گلکلم از منابع غنی این ویتامین بوده و دریافت منظم آنها کمک به پیشگیری از بروز مشکلات آتی مینماید.
مصرف جوانه گندم، انواع مغزها و روغنهای گیاهی با داشتن ویتامین E نقشی مهم در پیشگیری از بیماریهای مزمن همچون آرتریت، سرطان، آبمروارید، آلزایمرو... دارد. انتخاب روغنهای مایع گیاهی و قرار دادن آنها در رژیم غذایی میتواند سهم مهمی در تأمین اسیدهای چرب امگا ۳ و ۹ داشته باشد.
روغن کلزای آفتاب یکی از بهترین و مقرون بهصرفهترین منابع برای اسیدهای چرب امگا ۹ است. امگا ۹ در بسیاری از مطالعات، موجب پایین آوردن قند و چربی خون شده و با داشتن خاصیت ضدالتهابی در پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی مؤثر بوده است. همچنین روغن مایع مخلوط آفتاب با حداقل اسیدهای چرب اشباع و ترانس توسط شرکت مارگارین تولید و عرضه میشود، این روغن با ترکیبی از روغنهای کلزا، سویا و آفتابگردان، نقش مؤثری در تأمین ویتامینهای محلول در چربی و اسیدهای چرب امگا ۳ و ۹ دارد.